Czas zaborów
W wyniku ostatniego rozbioru pomiędzy Rosję, Prusy i Austrię (1795 rok) Polska utraciła niepodległość. W 1815 roku po klęsce Napoleona Bonaparte powstało Królestwo Polskie, podporządkowane całkowicie Rosji, co ostatecznie przypieczętowało czas niewoli.
Rozpoczął się okres walki o odzyskanie niepodległości, ale przede wszystkim o zachowanie jednści narodu, tożsamości i świadomości własnego kraju. Niewola przerwała niezwykle dynamiczny i twórczy czas reformy kraju i pracy nad tworzeniem nowoczesnego społeczeństwa. Osoby zaangażowane wcześniej w reformy i prace społeczne, skupiły się teraz na pracy badawczej.
W geografii polskiej był to czas tworzenia naukowych podstaw tej dziedziny i przekształcania jej w samodzielną dyscyplinę. Nadawano pierwsze doktoraty, wiele uwagi poświęcono tworzeniu polskiego słownictwa i nazewnictwa fachowego. Powołano również drugą w Europie katedrę geografii, którą kierował Wincenty Pol.
Nauka rozwijała się w inny sposób w każdym z zaborów: austriacki pozwalał na największą wolność, najsurowsze przepisy dotyczyły zaboru pruskiego. Wiele osób zmuszonych było do opuszczenia kraju: zsyłane za działalność polityczną na Syberię lub uciekając za granicę przed represjami.
Badania w geografii w tym czasie dotyczyły zagadnień:
– podróżnictwa i jego znaczenia geograficznego oraz kulturowego;
– prac ekonomiczno-statystycznych i historycznych;
– prac o charakterze regionalnym.