Początki geografii w Polsce

Widok sali z globusem MerkatoraW Europie Polska jako państwo pojawiła się po przyjęciu chrześcijaństwa (966 r.). Początkowo pracą naukową zajmowały się pojedyncze osoby, należące do stanu duchownego. Rozwój szkół parafialnych, przyklasztornych, ale przede wszystkim utworzenie Uniwersytetu Krakowskiego (1364 r.) umożliwiło dostęp do kształcenia.

Reaktywacja Uniwersytetu (1400 rok), wraz ze zmianą jego organizacji i zasad uczenia, spowodowały szerszy dostęp do wiedzy ludzi różnych stanów. W XV wieku ponad połowa wykładowców Akademii była pochodzenia mieszczańskiego lub chłopskiego. Wysoki poziom wykładów z nauk ścisłych powodował, że w XVI wieku polska matematyka i astronomia miały znacząca pozycję w świecie europejskim. Okres ten nazywany jest „złotym wiekiem w geografii polskiej". Stopniowe umacnianie się naszego kraju, rozwijanie struktur administracyjnych i wojskowych przyczyniało się do zwiększonego zainteresowania geografią. Znaczna tolerancja dla prądów reformatorskich w Polsce powodowała, że przyjeżdżały i zadamawiały się osoby prześladowane w innych krajach europejskich.  

Przełom XVII i XVIII wieku, to czas licznych wojen i konfliktów, co spowodowało zastój i upadek struktur państwowych. Silny wpływ szkół jezuickich, zamykanie szkół innowierczych oraz znaczne osłabienie pozycji Akademii spowodowało upadek życia naukowego w naszym kraju.

 

Rozwój poszczególnych dziedzin do końca XVII wieku.

Osłabienie państwa za czasów saskich (1697-1763) oraz docierające do kraju idee oświeceniowe powodowały, że coraz więcej osób światłych zdawało sobie sprawę z konieczności zreformowania kraju. Sprzyjały temu rządy Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795). Król popierał działania mające na celu usprawnienie i unowocześnienie działania państwa. Równocześnie próbowano zmienić mentalność ludzi poprzez ich edukację. i rozwój świadomości społecznej, obywatelskiej i patriotycznej.

Dążono do stworzenia rzeczypospolitej obywatelskiej, czego przykładem jest Konstytucja 3-go Maja (1791), trzecia po Konstytucji Korsyki (1755) i stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (1787) demokratyczna konstytucja na świcie – wyprzedzająca o 4 miesiące Konstytucję Republiki Francuskiej.

Jedną z najważniejszych zmian w świecie nauki było stworzenie świeckiej kadry naukowców i nauczycieli oraz przebudowanie systemu oświaty. Równocześnie rozwój nauk fizycznych, przyrodniczych i matematycznych, stworzenie z nich nauk doświadczalnych, zaowocowało nowymi placówkami badawczymi (gabinety naukowe, obserwatoria etc.).

Niestety rozwój państwa i nauki przerwały kolejno trzy rozbiory (1772-1795), w wyniku których Polskę rozdzielono pomiędzy trzech zaborców a kraj przestał formalnie istnieć.

Rozwój poszczególnych dziedzin w XVIII wieku.